Sejarah kang Binuka Lumantar Prahara:

SAUPAMA ora ana ancamane Gunung Merapi sing bakal njeblug, mbokmenawa Mpu Sindhok ora bakal nduwe krenteg mindhah punjering peprentahan menyang laladan Jawa wetan. Saupama Sri Aji Jayabaya ora nduwe trekah ngeleb negara Yawastina, mbokmenawa ratu saka Mamenang iku ora perlu liru kasendhal mayang dening panguwasa kahyangan. Nanging sajake, kayadene pagelaran wayang kulit sewengi natas, kudu ana gara-gara sing dadi pambukaning warana tumuju babarane sejarah anyar.

Nglungani saka prahara sing dituwuhake dening Merapi. Iku salah sijine panduga ngenani pindhahe keraton Mataram Kuna saka tanah Jawa perangan tengah menyang iring wetan. Mpu Sindhok kang nduwe ada-ada.

Ora ngayawara. Jer yen nitik kahanane pepethan-pepethan agung kayadene Candi Prambanan lan Candi Borobudur sing kinubur jero nganti pirang-pirang abad lawase, bisa dikira-kira sepira gedhene prahara mau. Mbuh njebluge Merapi sing njalari apa malah lindhu gedhe sing nyebabake, sing cetha tilas-tilase peradaban mau meh wae ora disumurupi.

Ambruk sarta kependheme wangunan-wangunan liya, sing temene nduwene kerta aji gedhe tumrap sejarah kabudayan Jawa, uga bisa dadi pratanda manawa prahara sing nate tumama ing tanah Jawa iki ora mung pisan-pindho lan cilik-cilikan.

Nanging kanthi prahara mau, Mpu Sindhok malah gumregah. Dheweke nyoba nggelar sejarah anyar kanthi ngedegake Kerajaan Medhang Kamolan.

Kaya kang asring cinarita ing dedongengan dumadine aksara Jawa, temene eksistensine Keraton Medhang uga mujudake pratandha eksistensi peradaban sarta kabudayan Jawa. Sebab, laire aksara Jawa -uwal saka bener orane sacara historis- uga mratandhani lan nggambarake sejarah mental hijrahe menungsa Jawa saka kabudayan kang nengenake tradisi lisan tumuju marang tradisi tulis.

Senajan ora jebles karo kuwi, gara-gara ing perangane pagelaran wayang purwa nggambarake sakehing prahara sing tumama ing salumahing bumi sakurebing langit. Wiwit saka "banjir bandhang walik watu" nganti tumeka "bumi gonjang-ganjing langit kelap-kelip katon".

Biyen, akeh sing padha ngira, gegambaran mau mung munjudake fantasi, asiling imajinasi. Nanging jebule keri-keri iki, kabeh mau tetela gumelar ing donyane kasunyatan, dudu (mung) ing jagad pakeliran.

Nanging prahara ing gara-gara tetep wae ing mengkone bakal sirep. Sakeheng prahara kapara tansah nukulake pengarep-arep manawa babakan anyar, wektune wong-wong cilik bisa rengeng-rengeng sarta sesindhenan, saya cepak tekane. Saya ndadra prahara iku, saya cedhak tekane ?jaman kencana-rukmi? bebarengan karo jumedhule para pamomong sejati kang dadi ?pangone? satriya tama.

Nanging crita Jawa uga aweh wewarah ngenani ora prayogane dolanan utawa gawe-gawe prahara. Kebrananging ati panguwasa sing runtik ndadekake Sri Aji Jayabaya tumindak kliwat wates kanthi nyipta prahara. Mula bukane, putri-putrine kayata Pramesthi lan adhine, Susanti lan Sukesi, ginarwa dening Prabu Purusangkara saka Yawastinapura saadhi-adhine. Nanging tanpa pawadan sing maton, putri-putri mau dibalekake menyang Mamenang.

Iku sing ndadekake Jayabaya runtik atine, satemah nyipta prahara. Keraton Yawastina digawe banjir bandhang walik watu, sing njalari ratu sasentanane padha nemahi tiwas. Pikire Jayabaya, bisa males wirang lan serike atine putri-putrine.

Nanging kabar ngenani prahara mau jebul ndadekna Pramesthi kantaka, ora eling purwa duksina. Ora kurang rekadaya amrih sang putri enget, nanging sekaring kedhaton tetep mbadal saka sakehing upaya.

Jayabaya munggah kayangan, minta nugrahaning dewa. Dewa melehake sang nata sarta pratela bisa maluyakake Pramesthi kalamun Jayabaya gelem sinendhal mayang. Jayabaya nyaguhi minangka panebusing dosa sarta kanggo mbukak babak anyar sejarahe Mamenang, minangka sarana kanggo ngopeni turun, kanggo kamulyane anak-putu. ... He he he . . . Edan Tenan. Salam Rahayu kanti Teguh Slamet Berkah Selalu Lurr... 

Semoga Bermanfa’at. Amiin

Ttd: Wong Edan Bagu

Pengembara Tanah Pasundan